آموزش منبت کاری چه چیزی را در ذهن شما نقش می‌بندد؟ فکر می‌کنید منبت کاری چیست؟ هنری است که تنها هنرمندان می‌توانند به سراغ آن بروند و آموزش منبت کاری را سخت و از خود به دور می‌بینید؟ در اینجا به شما پیشنهاد می‌کنیم تا قبل از هر ذهنیتی ابتدا معنای واژه‌ها را دریابید. با درک این واژه‌ها متوجه می‌شوید که هنر منبت کاری با روح و ذهن ما عمیقا عجین بوده است و آموزش از کسانی که مهارت یا دانشی را به خوبی می‌دانند و آن را به دیگران منتقل می‌کنند، نیز همواره در زندگیمان جریان داشته است. در هنر منبت کاری در ابتدا طرح‌هایی چون گل و گیاه به صورت برجسته بر چوب کنده‌کاری می‌شد، برای همین اسم این هنر را منبت کاری گذاشته‌اند. ریشه واژه منبت از کلمه نبات است که به معنی «رویانیده» است و بیرون زدن تصویر گیاه‌ها از سطح دو بعدی حس رویش را ایجاد می‌کند.
پس ما با این هنر بیگانه نیستیم و به راحتی می‌توانیم به سراغ آموزش منبت کاری برویم و آفرینش هنر جدیدی را تجربه کنیم. برای این به دست آوردن این تجربه سایت اکتیک همراه ما خواهد بود و مراحلی را که در آموزش منبت کاری باید بدانیم با ما به اشتراک خواهد گذاشت.
آنچه می‌خوانید
از منبت کاری چه می‌دانیم؟
اولین قدم در آموزش منبت کاری این است که بدانیم منبت کاری چیست؟ منبت کاری یکی از شاخه‌های رشته هنر صنایع دستی است که نقش‌ها به صورت برجسته بر زمینه کار حک می‌شوند و جنس آن از چوب است. چوب گردو، شمشاد و گلابی بهترین چوب‌هایی هستند که برای منبت کاری مناسب هستند. در واقع منبت کاری، هنر برجسته‌سازی بر روی چوب است که با کنده‌کاری و حکاکی بوسیله ابزارهای مناسب انجام می‌شود. در ابتدا طرحی را بر روی چوب می‌کشیم که این طرح می‌تواند از قبل کشیده شده باشد و یا فی‌البداهه باشد و بعد با ابزار قسمت‌هایی از تصویر را کنده‌کاری می‌کنیم تا طرح مورد نظرمان از سطح چوب بروید. منبت کاری همواره با شیوه دستی انجام می‌شده است، ولی امروزه گاهی از دستگاهی به اسم cnc برای سرعت بخشیدن به کار و اجرای طرح‌هایی که ریزه‌کاری بیشتری دارند استفاده می‌شود.
آیا ابزار منبت کاری به همان سادگی زمینه کار یعنی چوب است؟ ما برای استفاده از هر کدام از این ابزار در راستای آموزش منبت کاری نیاز به آگاهی بیشتری داریم.
ابزار منبت کاری
ما انسان‌ها گاهی برای بیان اندیشه خود به آفرینش هنری دست می‌زنیم و برای آن نیاز به اشیایی داریم که واقعیت مادی داشته باشند تا بتوانیم آن را تجسم بخشیم. در هنر منبت کاری آن اشیا، ماده اولیه یعنی چوب و ابزارهایی هستند که برای شکل دادن خیالمان بر روی چوب به آن‌ها نیاز داریم. ابزاری که بدون آن‌ها قادر نخواهیم بود به آفرینش هنری دست بزنیم. هنگام آموزش منبت کاری ما با این ابزار آشنا می‌شویم: میز کار، انواع مغار که به صورت تخت، گلویی، نیم‌باز و شفره هستند، چکش، گیره یا پیچ‌دستی، چاقوی تراش‌دهنده، اسکنه (جهت کندن و شکاف دادن چوب در ساخت اتصالات و پیوندها)، کوبه‌ها (ابزارهای تیزی هستند که در روش‌های تراش‌دهی چوب استفاده می‌شوند) و اره مویی که برای مشبک کردن منبت بکار می‌رود.
در نهایت انتخاب نوع چوب و شناخت ما از آن بعنوان ماده اولیه این هنر دستی بسیار مهم است. از آن‌جایی‌که هر چوبی بافت و رنگ منحصر بفرد خود را دارد، هر چه شناخت بیشتری از آن‌ها داشته باشیم، اثر زیباتری خلق خواهیم کرد. چوب گردو، گلابی، چنار، نارون، راش، تبریزی، باس، آلبالو، ماهون و بلوط سفید از چوب‌هایی هستند که برای منبت کاری مناسب هستند. البته این را بخاطر داشته باشید که در زمان آموزش منبت کاری نیازی به حساسیت زیاد برای انتخاب چوب نیست چرا آموزش دیدن هدف اولیه است.
دانستن تاریخ هر چیزی به ما شناخت بیشتری از آن می‌دهد، بنابراین یادگیری آن مهارت و خلق اثر با درک عمیق‌تری اتفاق خواهد افتاد. پیشینیه این هنر چگونه ما را در آموزش منبت کاری یاری می‌دهد؟
پیشینه منبت کاری
از آن‌جایی‌که بستر کار این هنر چوب است، ماده‌ای که از ابتدای آفرینش وجود داشته است و در دسترس انسان‌های اولیه و انسان‌های هر زمان دیگری بوده و با ابزارهای ساده قابل استفاده و تغییر بوده است، بنابراین بنیان‌گذار منبت کاری را مردم عادی و از جوامع پراکنده بشری می‌دانند. نظریاتی است که در ایران، تاریخش به قبل از ساسانیان برمی‌گردد، اما با این همه زمان پیدایش دقیق این هنر تا اندازه زیادی نامشخص است. با توجه به این اطلاعات، آیا برای آغاز آموزش منبت کاری نیاز به ابزار و فضای خاصی داریم؟
آموزش منبت کاری
برای آغاز هر کاری نیاز به فضایی داریم تا در آن احساس آرامش کنیم و بتوانیم ابزار خود را در آن بچینیم و کار خود را شروع کنیم. این فضا می‌تواند بر روی یک میز در کنج کوچکی از خانه ما و یا در یک کارگاه مخصوص این کار باشد. چوب خود را انتخاب می‌کنیم و طرح مورد نظر خود را می‌کشیم، البته گاهی بدون فکر قبلی شروع به کار کردن هم نیز می‌تواند تصاویر خیال‌انگیزی را بر بستر چوبی ما نقش ببندد. طرح ما اگر سفارشی نباشد هر چیزی را که دوست داریم می‌توانیم بکشیم. بعد از آن طرح خود را می‌توان با کاربن روی چوب منتقل کرد و یا طرح را پرینت گرفته و با چسب چوب برروی سطح چوب بچسبانیم. گاهی نیاز داریم تا قبل از شروع حکاکی چوب را پردازش کنیم، به طور مثال اگر سطح سفتی دارد آن را با ماده مناسب نرم‌تر کنیم که معمولا با نفت این کار را انجام می‌دهند تا راحت‌تر بتوان کنده‌کاری را انجام داد.
در این گام، با استفاده از مغار و چکش اطراف طرح را می‌کنیم تا اندازه‌ایی که طرح از بستر جدا شود و اطراف آن خالی شود و بعد زمینه را با یک مغار تخت صاف می‌کنیم. در نهایت با استفاده از ابزارهای دیگری مثل مغارهای ظریفت‌تر و چکش منبت کاری به طرح اولیه فرم دلخواه را می‌دهیم و بعد به جزئیات بیشتر می‌پردازیم.
در نهایت سعی می‌کنیم روی سطح را با سمباده‌کشی صاف‌تر کنیم. گاهی اگر تمایل داشتید می‌توانید روی اثر خود را رنگ‌‌آمیزی کنید و یا برای شفاف‌‌تر شدن از روغن جلا استفاده کنید.
آموزش منبت کاری مبتدی
هرگاه احساس کردیم برای تجربه کردن، آگاهی لازم را نداریم این لحظه است که آموزش می‌تواند راهگشای ما باشد. برای آموزش منبت کاری مبتدی تمام مراحلی که خواندید با اندکی تفاوت به شما برای آغاز تجربه‌ای نو کمک خواهد کرد. در ابتدای راه با انواع ابزار منبت کاری و کاربرد هر کدام آشنا خواهید شد، این‌که هر ابزاری مناسب چه کاری است. بعد از این مرحله با انواع چوب‌هایی که برای منبت کاری مناسب است آشنا می‌شوید و بعد روش‌های مختلف کنده‌کاری و حکاکی در این هنر به شما آموزش داده می‌شود. آشنایی با روش‌ها و سبک‌های مختلف منبت کاری به شما کمک می‌کند تا طرح و تصویر خود را درست انتخاب کنید. در مرحله بعد چگونگی کشیدن طرح‌ها و انتقال آن‌ها به روی سطح را آموزش می‌بینید. در نهایت استفاده از ابزار منبت کاری، رنگ‌شناسی، آشنایی با زمینه‌های مختلفی که در منبت کاری استفاده می‌شود و به تفاوت معرق کاری و منبت کاری به دلیل تشابهی که دارند، پرداخته می‌شود. از سبک‌های مختلف منبت کاری گفتیم که هر کدام با روش متفاوتی ساخته می‌شوند. در این لحظه می‌خواهیم این سبک‌ها را با هم مرور کنیم.
سبک‌های منبت کاری
منبت معرق: در این سبک از چوب‌های مختلفی برای ایجاد طرح استفاده می‌شود و چوب‌ها مانند پازل کنار هم چیده می‌شوند و بعد مراحل منبت کاری را روی آن سطح انجام می‌دهند.
برجسته‌نمایی: در این روش، با کنده‌کاری اطراف طرح، باعث می‌شود تا طرح به صورت برجسته از سطح چوب بیرون بزند و حس رویایندگی را به ما القا کند.
پیکر تراشی: این سبک به سمت مجسمه‌سازی و فضای سه‌بعدی می‌رود.
منبت مشبک: قسمت‌هایی از چوب بریده می‌شود و بقیه ی طرح به صورت منبت کار می‌شود.
از آموزش تا خلق
همان‌قدر که در هنگام حک کردن تصویر خود بر چوب لذت آفرینش اثر هنری را تجربه می‌کنیم، در آموزش دادن این مهارت و هنر به دیگران نیز به همان میزان لذت می‌بریم. در این هنر، هر دستی اثری یگانه را خلق می‌کند که آمیزه‌ایی از ذهن و بدن است که با ساده‌ترین مواد اولیه و ابزار به آفرینش و ساختن تصویر ذهن خود می‌پردازد.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!