بازی تنیس روی چمن به نام «تنیس» شهرت دارد. مسابقات تنیس شامل بازی‌ای است که در آن دو بازیکن روبه‌روی هم (انفرادی) یا جفت بازیکن (دو نفره) از راکت‌های محکم برای ضربه زدن به توپی با اندازه و وزن مشخص با پرش پشت یک تور در زمینی مستطیلی استفاده می‌کنند.
در ورزش تنیس هر زمانی که حریف نتواند توپ را در ابعاد تعیین‌شده زمین به درستی برگرداند، امتیاز به بازیکن یا تیم مقابل تعلق می‌گیرد. انواع مسابقات تنیس براساس قوانین تاییدشده توسط فدراسیون بین‌المللی تنیس (ITF) سازماندهی می‌شوند. اگر به بازی تنیس علاقه دارید، در این مطلب با ما همراه باشید تا با دسته بندی مسابقات تنیس آشنا شوید.
آنچه می‌خوانید
تاریخچه مسابقات تنیس اولیه
تنیس که در ابتدا به عنوان تنیس روی چمن (lawn tennis) شناخته می‌شد، برای اولین بار به طور رسمی در بریتانیا به وجود آمد. این ورزش غالباً در زمین‌های چمن توسط آقایان و خانم‌های ویکتوریایی بازی می‌شد. بازی که به نام jeu de paume شهرت داشت و طی آن بازیکنان با چیزی شبیه راکت توپی را به سمت هم پرتاب می‌کردند.
سال‌ها گذشت تا آن بازی‌های کهن دوستانه عصر ویکتوریایی دچار پیشرفت خارق‌العاده‌ای شوند و تبدیل به مسابقات تنیس بین‌المللی در المپیک‌ها شوند. بازی‌هایی پیچیده که اکنون به شکل مسابقات تنیس روی سطوح مختلف بازی می‌شوند. این بازی امروز به‌صورت پیشرفته و در برگیرنده اصطلاحات تنیس به صورت تخصصی انجام می‌شود.
هرچند بازی‌های باستانی اولیه هنوز هم به صورت محدودی انجام می‌شود و معمولاً در بریتانیا با عنوان تنیس واقعی، در ایالات متحده تنیس زمینی و در استرالیا تنیس سلطنتی شناخته می‌شوند.
عصر طلایی بازی‌ها و مسابقات مدرن تنیس
امروزه بازی‌ها و مسابقات مدرن تنیس توسط میلیون‌ها نفر در باشگاه‌ها و زمین‌های عمومی انجام می‌شود. دوره رشد مسابقات تنیس به عنوان یک ورزش پرطرفدار از اواخر دهه ۱۹۶۰ آغاز شد. این دهه زمانی بود که در سالن‌های مسابقات بزرگ قهرمانی به روی حرفه‌ای‌ها و همچنین آماتورها باز شد و تقریباً تا دهه ۱۹۷۰ به طول انجامید. در این زمان تلویزیون مدام از مسابقات حرفه‌ای و پیشرفته و البته مسابقات جهانی برنامه‌هایی را پخش می‌کرد.
در این دهه ظهور برخی از اسطوره‌های تنیس، به رقابت‌ها جذابیتی دوچندان می‌بخشید.
همچنین نوآوری‌های عمده‌ای که در بحث مُد و تجهیزات تنیس روی داد، هر روز طرفداران تنیس شامل تماشاگران و بازیکنان را افزایش می‌داد. در ابتدا لباس‌های بازیکنان تنیس در مسابقات، به رنگ سفید محدود می‌شد. اما کم‌کم رنگ‌ها و سبک‌های جدید و نوآورانه به دنیای لباس‌های ورزشی وارد شد. همچنان توپ‌های تنیس که از نظر تاریخی همگی سفید رنگ بودند، اکنون در چندین رنگ و تلفیق با رنگ زرد انتخاب می‌شدند. قاب‌های راکت تنیس نیز دارای اندازه و شکل استاندارد بودند و عمدتاً از چوب چند لایه ساخته شده بودند، اما به طور ناگهانی دچار تحول شدند. حالا راکت‌های تنیس طیف گسترده‌ای از اندازه‌ها و فرم‌ها را در برمی‌گرفت و عمده‌ترین نقطه عطف معرفی قاب‌های فلزی بود که در سال ۱۹۶۷ در اندازه‌های بزرگ‌تر از نرمال آن زمان به بازار ارائه شد.
امروزه در اقصی نقاط جهان صدها مسابقات تنیس با شکل‌ها و عناوین مختلف برگزار می‌شود. مطمئناً قوانین تنیس چه از نظر مکتوب و چه از لحاظ نانوشته در هر کدام از این مسابقات متفاوت است. امروز مسابقات تنیس در سطح بین‌الممل زیر نظر سه نهاد برگزار می‌شود:
- فدراسیون جهانی تنیس (International Tennis Federation) با نام اختصاری ITF
- اتحادیه تنیس مردان (Assosiation of Tennis Professionals) با نام اختصاری ATP
- اتحادیه تنیس زنان (Women’s Tennis Association) با نام اختصاری WTA
در این میان فدراسیون جهانی تنیس که در سال ۱۹۱۳ تاسیس شد، اصلی‌ترین نهادی‌ست که تمامی مسابقات جهانی زیر نظر او برگزار می‌شوند. این فدراسیون مسئول موارد زیر است:
- آموزش و توسعه جهانی بازی تنیس
- نظارت بر عملکردها
- مراقبت و مبارزه با تقلبات و دوپینگ
- برگزاری رقابت‌های چهارگانه گرند اسلم
پیشنهاد خواندنی: شاید به خواندن درباره ورزش تیراندازی هم علاقه داشته باشید!
در هر فصل، برترین تورنمنت‌های تنیس در جهان هزاران تماشاگر را جذب می‌کنند که فضای باورنکردنی پیرامون این رویدادهای جهانی را تجربه می‌کنند. بلیط‌های این مسابقات تنیس برخی اوقات در لحظه فروش می‌روند و به طرفداران این فرصت را می‌دهد تا بهترین تنیس‌بازان جهان را به صورت زنده در بزرگترین صحنه‌ها ببینند. در کنار اکشن تنیس، تاریخ و سنت زیادی نیز وجود دارد که برای هر تورنمنت منحصر‌به‌فرد است. اگر می‌پرسید بهترین دسته بندی مسابقات تنیس برای شرکت کدام‌ها هستند، ما طبقه‌بندی چهارگانه‌ای از مسابقات تنیس جهانی که در واقع از لحاظ سطح و درجه در الویت هستند، به ترتیب به شما معرفی می‌کنیم:
- رقابت‌های تور تنیس ITF
- رقابت‌های تور چلنجر
- رقابت‌های تور ATP (مردان) و WTA (زنان)
- گرند اسلم‌ها
زمین‌های تنیس چگونه‌اند؟
بحث در مورد زمین تنیس بسیار گسترده است. اما به‌طور خلاصه می‌توان این دسته‌بندی را برای آنها لحاظ کرد:
- زمین‌های خاکی که معمولاً تنیس خاکی در آنها برگزار می‌شود.
- زمین‌های چمن یا سبز
- سالن تنیس یا Indoor که فضایی سربسته دارد.
- زمین آسفالت بسیار نرم یا Hard Court که معمولاً مسابقات در آنها انجام می‌شود.
رتبه بندی در مسابقات تنیس چگونه است؟
رتبه‌بندی بازیکنان در مسابقات تنیس با توجه به امتیازهای دریافتی هر بازیکن است. این بدین معناست که امتیازات هر بازیکن در جداول رنکینگ جهانی (رتبه‌بندی بین‌المللی) ثبت شده و در نهایت این امتیازات است که مشخص می‌کند هر بازیکن باید در کدام مسابقه وارد شود.
بنابراین بازیکنان از مسابقات رده‌پایین شروع می‌کنند و در نهایت اگر امتیازات بالایی کسب کنند، به سطحی بالاتر صعود می‌کنند. از سمت دیگر اگر امتیازات آنچنان بالا نباشد، امکان حضور آنان در بازی‌های رده بالا مانند گرند اسلم‌ها میسر نخواهد بود.
امتیازات هر تورنمنت با توجه به رده و درجه آن مسابقه مشخص می‌شود. بازیکنان در این بین برای صعود از هر مرحله به مرحله بعدی امتیاز مشخصی دریافت می‌کنند.
رقابت‌های تور تنیس ITF
مردان و زنان تنیسور با شرکت در مسابقات تنیس ITFقدم در راه پیشرفت حرفه‌ای می‌گذارند. این تورنمنت‌ها در واقع پلی‌ست میان بازی‌های رده جوانان با مسابقات مهم‌تر و حرفه‌ای‌تر! هر بازیکن تنیس حرفه‌ای در آغاز باید مدتی در تورهای تنیس ITF به بازی و مسابقه بپردازد. هرچند بعد از حرفه‌ای شدن نیز می‌تواند باز هم در این سری مسابقات شرکت کند. فدراسیون جهانی تنیس هر ساله در حدود ۵۵۰ مسابقه ITF در ۷۰ کشور جهان برگزار می‌کند. این مسابقات سابقاً به نام «مسابقات فیوچرز» معروف بود. هرچند از سال ۲۰۱۹ به بعد با نام تورنمنت‌های ITF شناخته شد. این تورنمنت‌ها براساس جوایز نقدی‌شان به دو گروه دسته‌بندی می‌شوند:
- ۱۵۰۰۰ دلاری یا M15
- ۲۵۰۰۰ دلاری یا M25
در واقع می‌توان گفت مسابقات این دو دسته، پایین‌ترین سطح مسابقات تنیس در ابعاد جهانی برای بزرگسالان به شمار می‌رود. اما اشتباه نکنید! این بازی‌ها بستری برای جوانان تنیسور فراهم می‌کند تا خودی نشان دهند و با کسب رنکینگ بتوانند برای حضور در مسابقات حرفه‌ای آماده شوند.
مسابقات تنیس تور چلنجر و ۱۲۵ WTA
یکی دیگر از انواع مسابقات تنیس، مسابقات چلنجر است. در صورتی که مردان و زنان در دسته‌بندی مسابقات تنیس ITF بتوانند امتیازهای بالایی کسب کنند، می‌توانند در این سری مسابقات شرکت کنند. در واقع اعتبار تور مسابقات تنیس چلنجر یک سطح از تورهای تنیس ITF بالاتر و حرفه‌ای‌تر است. چلنجر معروف به تور مردان تنیسور است و اداره آن توسط اتحادیه تنیس مردان یا همان ATP صورت می‌گیرد. موازی با این سری مسابقات، تور تنیس زنان در این مرحله معروف به WTA است. انواع مسابقات تنیس در مرحله WTA توسط فدراسیون تنیس زنان مدیریت و نظارت می‌شود. دسته‌بندی مسابقات تنیس رقابت‌های تور چلنجر از لحاظ اهمیت، جوایز نقدی و امتیاز رنکینگ (که شامل همان عدد چلنجر می‌شود) به ترتیب در ۵ سطح صورت می‌گیرد:
- چلنجر ۱۲۵
- چلنجر ۱۱۰
- چلنجر ۱۰۰
- چلنجر ۹۰
- چلنجر ۸۰
انواع مسابقات تنیس چلنجر هر ساله از ژانویه تا نوامبر شروع شده و طی هر هفته چیزی در حدود ۱۶۰ تورنمنت در نقاط گوناگون جهان برگزار می‌شود.
از سمت دیگر مسابقات تنیس زنان WTA 125 نیز که چیزی در حدود ۱۲ تورنمنت است، زنان تنیسور بسیاری زیادی را از سطح جهان پوشش می‌دهد. برنده این مسابقات حدود ۱۶۰ امتیاز رنکینگ کسب می‌کند.
به‌طور کلی مسابقات تنیس ATP در بخش چلنجر مردان به چهار رده براساس اهمیت، جوایز و امتیازات تقسیم می‌شود:
- ATP Tour 250 یا ۲۵۰ امتیاز رنکینگ
- ATP Tour 500 یا ۵۰۰ امتیاز رنکینگ
- ATP Tour Masters 1000 یا مسترز ۱۰۰۰ امتیاز
- ATP Finals که همان فینال تور جهانی است و در آن هشت بازیکن/تیم دونفره به رقابت می‌پردازند.
از سویی دیگر WTA که مسابقات تنیس زنان نیز از اعتباری جهانی برخوردار است. این مسابقات نیز در چهار رده دسته‌بندی می‌شود. این چهار رده براساس اهمیت، امتیازات رنکیگ و جوایز نقدی تقسیم‌بندی شده‌اند:
- WTA 250
- WTA 500
- WTA 1000
- WTA Finals که در آن هشت بازیکن/تیم دونفره خانم به رقابت می‌پردازند.
پیشنهاد خواندنی: بهترین ورزش کدام ورزش است؟
…و بالاخره مسابقات تنیس گرند اسلم!
مسابقات گرند اسلم در میان دسته‌بندی مسابقات تنیس، دارای بالاترین جایگاه و اهمیت است. مطمئناً هر بازیکن تنیس رویای شرکت و قهرمانی در این بازی‌ها را در سر می‌پروراند! گرند اسلم در واقع بخشی از انواع مسابقات تنیس ATP و WTA محسوب می‌شود. اما برخلاف این بازی‌ها، گرند اسلم زیر نظر مستقیم فدراسیون ITF برگزار می‌شود. تورنمنت‌های گرند اسلم دارای بلاترین جوایز نقدی و امتیاز است و سهم بزرگی در ساختن قهرمانان اسطوره‌ای تنیس داشته و دارد! قهرمانان در مسابقات تنیسگرند اسلم ۲۰۰۰ امتیاز رنکینگ کسب می‌کنند که در نوع خود بی‌نظیر است!
گرند اسلم‌ها در چهار زمان در کشورهای متفاوت برگزار می‌شوند. اعتبار همه این بازی‌ها یکسان و بسیار ویژه است. هرچند گرند اسلم ویمبلدون به دلیل سابقه طولانی‌تر هر ساله تماشاگران بیشتری را به تماشا فرامی‌خواند. این چهار گرند اسلم عبارتند از:
- گرند اسلم آزاد استرالیا / Australian Open
- گرند اسلم آزاد فرانسه یا رولان گاروس / French Open/Roland Garros
- گرند اسلم ویمبلدون / Wimbledon
- گرند اسلم آزاد ایالات متحده امریکا / US Open
جام دیویس در میان دسته بندی مسابقات تنیس
مسابقات تنیس جام دیویس که با عنوان جام گروه جهانی نیز شناخته می‌شود، زیرنظر اتحادیه ITF برگزار می‌شود. در سال ۱۹۰۰ بود که اولین سری مسابقات با این عنوان انجام شد و اکنون سال‌هاست که دیویس کاپ نظر بسیاری از تماشاگران حرفه‌ای تنیس و بازیکنان را به خود جلب می‌کند. مراحل مسابقات دیویس کاپ در طی چند دوره زمانی در سال انجام شده و در نهایت فینال در پایان فصل برگزار می‌شود.
تنیس المپیک
هر چهار سال یک بار در فصل تابستان المپیک به عنوان یکی از بزرگترین رویدادهای ورزشی در جهان اتفاق می‌افتد. در میان ورزش‌های المپیکی، همواره تنیس نیز دارای جایگاه ویژه و محبوبی بوده است. فدراسیون جهانی تنیس از سمت کمیته بین‌المللی المپیک، وظیفه برگزاری و نظارت بر این رویداد بزرگ را دارد. اما نکته جالب در مورد مسابقات تنیس در المپیک، عدم امتیازدهی در جدول رنکینگ است. به بیانی دیگر بازیکنان در المپیک برخلاف مسابقات و تورهای دیگر، قرار نیست امتیازی کسب کنند.
سوالات متداول درباره مسابقات تنیس
بازی تنیس بین دو نفر و یا دو تیم دو نفره (چهار نفر) انجام می‌گیرد. برای آشنایی با انواع مسابقات تنیس مطالب ما را بخوانید.
در ایران بازی تنیس بعد از جنگ جهانی دوم در زمین‌های تنیس بوستان ورزش (روبه‌روی ورزشگاه شهید شیرودی کنونی) انجام می‌شد.
در طی بازی تنیس دوبل، زننده سرویس در جایی پشت بیس لاین می‌ایستد. هر چهار بازیکن می‌توانند در طی بازی سرویس بزنند. با زمین خوردن توپ امتیاز مثبت نصیب تیم مقابل (سرویس زننده) خواهد شد.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!