ابزار مجسمه سازی

شناخت ابزار مجسمه سازی، یعنی آغاز ارتباط با تجربه مجسمه سازی؛ چون این رشته از هنرهای تجسمی با شکل‌دادن سروکار دارد و می‌دانید انسان برای شکل‌دادن به چیزهاست که ابزارها را ساخته است. مجسمه سازی، هنر شکل دادن به متریال‌هایی است که در مقابل اراده انسان مقاومت می‌کنند. اکتیک با این دید به سراغ معرفی ابزار مجسمه سازی رفته است. ما می‌خواهیم در ابتدای این داستان به شما بگوییم که شناخت وسایل مجسمه سازی زمانی با تصمیم شما برای شروع این هنر گره خواهد خورد که با نوعی تجربه متفکرانه به آنها نگاه کنید. اکتیک همان جایی است که چنین تجربه متفکرانه‌ای از ابزار مجسمه سازی را به‌واسطۀ متخصصان محلی، به صورت حضوری یا آنلاین در اختیار شما قرار می‌دهد.

مجسمه ساز کیست؟

ما وقتی مجسمه ساز را بشناسیم می‌توانیم بفهمیم او با چه چیز سروکار دارد و برای کارش چه ابزاری را استفاده می‌کند. خلاصه که مجسمه ساز شخصی است که هنر مجسمه سازی را به عنوان یک حرفه انجام می‌دهد. او ساختارهای سه بعدی را با استفاده از خاک رس، پلاستیک، شیشه، پارچه کاغذی، فلزات مختلف، چوب، سنگ، یخ و غیره ایجاد و طراحی می‌کند. مجسمه ساز همچنین می‌توانند از گچ، طلا، سیم، لاستیک و حتی کاغذ برای کار خودش استفاده کند.

مجسمه‌های مدرن‌تر را حتی می‌توان از نور، حرکت و صدا ساخت. تاریخ مجسمه سازی، تاریخ به کارگیری انواع متریال برای تجسم ایده‌هاست و مجسمه ساز هنرمند بسیار خلاقی است که ایده‌هایی را برای مجسمه‌ها ایجاد می‌کند و با اتصال یا قالب گیری مواد به یکدیگر، آن‌ها را به شکل سه بعدی زنده می‌کند. کار مجسمه ساز این است که این مواد را به شکل خاصی درآورد. اینجاست که می‌فهمیم ابزار مجسمه سازی می‌تواند برمبنای متریالی که استفاده می‌کنیم، متفاوت شود. حالا آماده شناسایی ابزار مجسمه سازی هستیم.

تجهیزات ایمنی، مهم‌ترین ابزار مجسمه سازی

قدما گفته‌اند که برای حرفه‌ای شدن در یک حرفه باید خاک آن کار را خورد! اجازه بدهید با آنها مخالفت کنیم و بگوییم شما زمانی می‌توانید مجسمه ساز خوبی شوید که یک مجسمه ساز با تنی سالم باشید، پس استفاده از تجهیزات ایمنی را جدی بگیرید. از آنجایی که مجسمه سازان در حین کار خود در معرض گرد و غبار سنگ قرار می‌گیرند، استفاده از ماسک‌های تنفسی توصیه می‌شود. موقع کار با گرانیت که حاوی ترکیب سمی سیلیس است، حضور این ماسک‌ ضروری است. عینک ایمنی برای محافظت از چشم در برابر گرد و غبار سنگ و محافظ گوش هنگام کار با ابزار برقی هم توصیه می‌شود.

فضای کاری و نگهدارنده‌ ابزار مجسمه سازی

اطمینان حاصل کنید که یک فضای اختصاصی خواهید داشت که به اندازه کافی برای کارتان وسعت دارد. به یاد داشته باشید که در اول کار به یک میز کامل و پر از ابزار مجسمه سازی نیاز ندارید اما باید ابزارهای اساسی را داشته باشید. اگر یک میز کار اختصاصی ندارید، چیزی را روی میز بگذارید تا سطح میز را از خاک رس یا خراشیدگی ابزار محافظت کند. برای نگهداری ابزار می‌توانید حتی از فنجان‌های قدیمی استفاده کنید، خلاصه شما واقعاً می‌توانید از هر چیزی برای نگهداری ابزارها استفاده کنید اما مهم این است ابزار دم دست و جلوی چشم باشد. برای مثال می‌توانید یک دیوار را در نظر بگیرید و آن را قفسه‌بندی کنید و یا وسایل مجسمه سازی را روی دیوار آویزان کنید. همچنین یک چراغ رومیزی همیشه برای روشن نگه داشتن فضای شما ضروری است.

اسکنه نقطه‌ای، مهم‌ترین ابزار مجسمه سازی

اسکنه نقطه‌ای رایج‌ترین ابزاری است که در حین مجسمه سازی استفاده می‌شود چون از آن برای برداشتن سریع مواد از روی یک سطح یا برای شکل‌دادن اولیه به یک متریال خام استفاده می‌شود. برای سنگ‌های نرم، اسکنه فولادی ایده آل است. برای سنگ‌های سخت‌تر مانند گرانیت، اسکنه‌های با نوک کاربید بهترین هستند. پس می‌بینید که نوع این ابزار مجسمه سازی، خیلی بستگی دارد به متریالی که استفاده می‌کنید. مسلماً برای چوب هم از جنس سر اسکنه نقطه‌ای متفاوتی استفاده می‌شود. اسکنه نقطه‌ای، یک ابزار مجسمه سازی مهم است و شما باید حتماً آن را تهیه کنید. همچنین اسکنه های بتنی نقطه‌ای عمدتاً روی بتن استفاده می‌شوند. داشتن نوک تیز به جای لبه تیز به این معنی است که این اسکنه برای برش بتن مناسب‌تر است. گاهی اوقات ممکن است از یک اسکنه مسطح برای ترسیم یک کانال استفاده شود.

اسکنه دندانه دار

اسکنه دندانه دار بعد از اسکنه نقطه‌ای برای اصلاح شکل مجسمه شما و حذف فرورفتگی‌ها و برجستگی‌ها استفاده می‌شود. شکل این اسکنه شبیه به دندان‌هایی است که ما با آنها می‌جویم به همین دلیل در انگلیسی هم به tooth chisel معروف شده‌اند. این ابزار مجسمه سازی هنگام ضربه، سطح را می‌جود و برای لایه‌برداری از روی چوب و سایر سطوح مناسب است.

اسکنه تخت

بعد از اسکنه دندانه دار، از اسکنه های تخت و روندل برای صاف کردن بافت مجسمه در هنگام آماده سازی و برای تکمیل کار استفاده می‌شود. درواقع این ابزار مجسمه سازی در درجه اول برای دنبال کردن و اصلاح کار اسکنه دندانه دار استفاده می‌شود. برای صاف کردن سطوح، ترد کردن لبه‌ها و تقاطع صفحات و برش دادن حروف هم از این ابزار مجسمه سازی استفاده می‌شود. همین اسکنه تخت اندازه‌های مختلفی دارد که وقتی ابزار کامل مجسمه سازی را دست‌و‌پا کردید متوجه می‌شوید که هر کدامش برای کدام موقعیت و متریال ساخته شده است.

چکش مجسمه سازی

چکش‌هایی با وزن‌های مختلف، برای کارهای مختلف مجسمه سازی استفاده می‌شود. این ابزار مجسمه سازی به طور کلی هم برای کنده‌کاری‌های عمیق و هم برای حکاکی کوچکترین جزئیات استفاده می‌شود. وزن چکش برای انتخاب نوع کاربری آن بسیار مهم است پس این تصور که این ابزار مجسمه سازی برای همه کارها کافی است را بگذارید کنار! برای مثال از چکش برای راندن اسکنه نقطه‌ای هنگام برداشتن بخش‌های بزرگ سنگ استفاده می‌شود اما اگر از چکشی که برای کنده کاری استفاده می‌شود برای ضربه‌زدن به اسکنه استفاده کنید، مسلماً کار شما درست انجام نمی‌شود.

رَسپ یا سوهان

دیده شده است که به رسپ، سوهان هم می‌گویند. رسپ یا سوهان قطعه‌ای فلزی است که در سراسر سطح آن دندانه‌های کوچکی وجود دارد. از آنجایی که کنترل ابزارهای برقی مورد استفاده برای تکمیل کار گاهی اوقات سخت است، سوهان به عنوان جایگزین استفاده می‌شود. رسپ‌ها همچنین می‌توانند روی سنگ خراش باقی بگذارند، و همین کار می‌تواند برای زمانی که شما می‌خواهید روی یک سطح بافت ایجاد کنید، مفید باشد. وقتی ابزار کامل مجسمه سازی را تهیه کردید، حتما یادتان نرود که انواع سوهان برای انواع متریال را هم تهیه کنید.

فرز مسجمه سازی

فرز مجسمه سازی یک ابزار برقی است که در سنگ تراشی استفاده می‌شود. برای سنگ‌های نرم‌تر، می‌توان از دیسک‌های سنگ زنی کاربید استفاده کرد. با این حال، برای سنگ‌های سخت‌تر مانند گرانیت، باید از تیغه‌های الماس استفاده شود. این دستگاه یک ابزار مجسمه سازی بسیار کارآمد است که می‌تواند کار تراشیدن، برش یا صاف‌کاری را با سرعت بسیار زیادی به اجرا بگذارد. اگر این دستگاه را نداشته باشید و بالفرض بخواهید یک مجسمه بزرگ بسازید چندین روز را باید صرف صاف‌کاری مجسمه کنید.

ابزار مجسمه سازی را می‌توانید خودتان بسازید

البته نه در همه موارد! اما برای مثال اگر شما با گل یا خاک رس کار می‌کنید می‌توانید چند ابزار مجسمه سازی را برای خودتان دست‌وپا کنید. ابزارسازی اصولاً کار جذابی است و باعث ارتباط بهتر شما با هنر مجسمه سازی می‌شود و از طرفی کار با گل و خاک رس را هم باید همیشه انجام داد چه وقتی مبتدی هستید و چه وقتی حرفه‌ای شدید. برای این کار نیاز به یک دسته چوبی یا پلاستیکی دارید و چند تکه سیم. خب در ادامه ببینیم می‌شود چطور به تجربه ساخت ابزار مجسمه سازی در خانه رسید.

ساخت وسایل مجسمه سازی در خانه

یک دسته چوبی که روی نوک آن یک سیم است؛ این ابزار برای خط ‌انداختن روی سطح مجسمه‌تان یا برای ایجاد چین و چروک‌های تصادفی خوب است. دومی چنگکی با سیم پیچ خورده است؛ چند سیم را با هم بپیچانید و سپس به شکل یک حلقه خم کنید، این ابزار برای چنگ زدن روی سطح برای ترکیب توده‌ها و برآمدگی‌ها با هم عالی است. همچنین با استفاده از یک سیم گیتار قدیمی، نسخه ظریف‌تری از چنگکی با سیم پیچ خورده به دست می‌آید و فقط در مقیاس ظریف‌تر به همین شکل عمل می‌کند. سومی قراردادن یک حلقه ریز روی یک دسته است؛ این حلقۀ کوچک می‌تواند برای از بین بردن خطوط یا چروک ایجادکردن استفاده شود.

 برس سیمی کوچک، ساخته شده با استفاده از یک توده سیم! این برس می‌تواند برای صاف کردن مناطق سفت استفاده شود. همچنین برس‌های معمولی که برای مخلوط کردن خاک رس عالی هستند، می‌توانند به صورت خشک یا مرطوب با ایزوپروپیل الکل استفاده شوند تا واقعاً خاک رس را صاف کنند. این ابزارها کاری را که نوک انگشتان شما می‌توانند با فشار دادن و کشیدن خاک رس به اطراف انجام دهند را در مقیاس کوچکتر، تقلید می‌کنند. می‌توانید آنها را در اندازه‌های مختلف بسازید. اما یک واقعیت وجود دارد و آن هم این‌که ابزار کامل مجسمه سازی را نمی‌توانید خودتان بسازید.

صبر، رمز یادگیری کار با ابزار مجسمه سازی است

یک مجسمه ساز ممکن است قطعاتی را جمع کند یا موادی را قالب‌بندی کند تا ساختاری بزرگ‌تر بسازد. هنگام کار با مواد سفت و سخت مانند سنگ مرمر یا گرانیت، مجسمه ساز باید بسیار مراقب باشد زیرا یک تراشه یا کنده کاری اشتباه می‌تواند کل قطعه را خراب کند. مجسمه سازان باید صبر و حوصله زیادی به خرج دهند تا مطمئن شوند که کارشان همان طور که تصور می‌کردند، بیرون می‌آید. با این اوصاف اگر می‌خواهید ابزار مجسمه سازی را بشناسید اول این‌که باید با آنها کار کنید، این کارکردن روی متریال‌های مختلف باید انجام شود. در مرحلۀ بعد نباید ناامید بشوید چون این هنر، هنر صبرکردن و ارتباط با زمان است. در نهایت هم باید تجربۀ استاد مجسمه سازی خود را جدی بگیرید تا بتوانید زمان یادگیری را بهینه کنید، اینجاست که اکتیک با شما همراه خواهد شد چون اکتیک جهان کشف تجربه‌هاست.