عمر سفالگری در ایران، به هشت تا ده هزار سال پیش از میلاد می‌رسد؛ کشور ما، از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بسترهای سفالگریست و در بعضی بررسی‌های تاریخی، خاستگاه این هنر ارزشمند، شناخته می‌شود. متخصصان تاریخی و باستان‌شناسان، اولین نشانه‌های استفاده از ابزار سفالگری را مربوط به ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌دانند. در واقع افزایش ظرافت و شفافیت در ظروف سفالی، نشانی بر شروع استفاده از چرخ سفالگری در آن زمان بوده است. اگرچه چرخ‌های آن روز، تنها تخته‌ای بوده که روی زمین قرار می‌گرفته و چرخانده می‌شده، اما آغاز پیشرفت‌ها و دگرگونی‌های هنر سفالگری، محسوب می‌شود. امروز برای برقراری با هنر کهن سفالگری، از چرخ‌های مختلفی استفاده می‌شود که می‌توانند کوچک‌تر، بزرگ‌تر، ساده و برقی باشند. ویژگی‌های چرخ، بنابر ضرورت‌های هنرمند انتخاب می‌شود؛ در ادامه به تمام آنچه برای انتخاب چرخ سفالگری نیاز دارید، خواهیم پرداخت.
آنچه می‌خوانید
چرخ مخصوص سفالگری چیست؟
هنوز هم می‌توان سفالگرانی پیدا کرد که به ساخت کامل ظروف سفالی با دست، وفادار بوده‌اند و زحمت تمام کار را شخصاً به گردن می‌گیرند؛ اما به‌نظر می‌رسد ایده ساخت چرخ سفالگری، هزاران سال پیش به ذهن بشر رسیده و استفاده از آن، عمری طولانی دارد. سفالگران کهن، یک ماشین با سازوکار بسیار ساده برای فرم دادن به گل، طراحی کردند. این وسیله در گذر زمان، برای صرف کمتر انرژی و وقت، بهینه‌سازی شد. روال کار انواع چرخ‌های سفالگری، اساساً به هم نزدیک است؛ یک صفحه گرد به نام سرچرخ و صفحه‌ای بزرگ‌تر که در فاصله‌ای حدود یک متر پایین‌تر از آن قرار می‌گیرد. سرچرخ با یک میله به صفحه پایینی وصل می‌شود و با چرخیدن آن، به حرکت در می‌آید. اما جنس، ابعاد و طراحی چرخ‌های مختلف، میزان سرعت و قدرت نهایی را متفاوت می‌کند.
راهنمای خرید چرخ سفالگری؛ معرفی مدل‌های مختلف
هنرمندان سفالگر، بر اساس نوع استفاده و سطح تولیدشان، یکی از چرخ‌های چوبی و فلز پایی یا چرخ فلزی برقی را انتخاب می‌کنند.
چرخ سفالگری پایی
چرخ‌های چوبی در بین ابزار سفالگری، قدیمی‌ترینند. این دستگاه نه‌چندان پیچیده، ساختاری از صفحه سرچرخ، چرخ بزرگ و میله متصل چوبی، دارد. سرچرخ، محل قرار گرفتن گل است و صفحه بزرگ‌تر که در واقع روی زمین چفت شده، سرچرخ را به حرکت در می‌آورد. سفالگران در استفاده از این وسیله، پاهایشان را به‌کار می‌گیرند. به این ترتیب هنرمند سازنده با پایش صفحه بزرگ را می‌چرخاند و شروع به فرم دادن گل روی سرچرخ می‌کند. چرخ سفالگری فلزی ساده هم عیناً مشابه نمونه چوبی عمل می‌کند؛ با این تفاوت که طبیعتاً مقاومت بیشتری دارد و برای استفاده دائمی، مطمئن‌تر است. هرمندان برای تولید ظروف سفالی با چرخ پایی، انرژی و زمان زیادی هزینه می‌کنند؛ اما همین هماهنگی دست و پای سفالگران، دقت عملشان در خلق آثار ظریف و خاص را بالا می‌برد.
چرخ سفالگری برقی
دستگاه‌های سفالگری برقی، نیروی کمتری می‌طلبند و به جای پای سفالگر، به انرژی الکتریکی تکیه دارند. خود ابزار برقی سفالگری، نمونه‌های مختلفی دارد که بر اساس نیازهای متفاوت، طراحی شده‌اند. چرخ‌های مینیاتوری با سرچرخ حدود ۷ سانتی‌متر، برای ساخت ظروف خیلی کوچک و تزئینی و تمرین تازه‌کارهای فن سفال، به‌سادگی در هر جا قابل نگهداری هستند. قطر سرچرخ دستگاه‌های برقی بزرگ و کارگاهی، به حدود ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. از طرفی سرعت چرخ‌های برقی هم می‌تواند تنظیمات متفاوتی داشته باشد. گاهی سرعت دستگاه، تنها دو حالت تند و کند دارد و گاهی از کند تا تند، متغیر است؛ سرچرخ دستگاه‌های برقی می‌تواند تا حدود ۳۰۰ دور در یک دقیقه، بچرخد. چرخ برقی پدالی، گزینه‌ای نسبتاً گران‌قیمت اما مناسب خانه و تمرین تازه‌کارهاست؛ هنرمند با فشار پا بر روی پدال، کنترل سرعت چرخ را کاملاً در اختیار دارد.
بهترین چرخ سفالگری کدام است؟
پاسخ واحدی برای این سوال، وجود ندارد؛ دقت به این‌که در چه سطحی از حرفه سفالگری هستید، یا در چه محیطی کار می‌کنید، انتخاب برتر شما را مشخص می‌کند. البته که استفاده از هر نوع چرخ سفالگری، هنرمند را تا حدی برای انواع دیگر هم آماده می‌کند؛ با در نظر گرفتن این مورد، بهتر است در قدم‌های اول به دنبال دقت و ظرافت بیشتر باشید. در چنین شرایطی، چرخ‌های چوبی ساده و چرخ‌های برقی پدال‌دار، انتخاب بهتری هستند. چرخ مینیاتوری هم گزینه خوبی برای تمرین است؛ اما به‌شرطی که ظروف سفالی خیلی کوچک، انتظار شما را برآورده کنند. برای تولید گسترده ظروف سفالی و درگیری دائم، انواع برقی چرخ‌ها پیشنهاد می‌شوند. استفاده از چرخ‌های غیربرقی برای فعالیت وسیع، موقعیتی فرسایشی به دنبال دارد و اصلاً تولید گسترده در این سطح، ناممکن است.
چرخ مخصوص سفالگری را از کجا بخریم؟
برای خرید چرخ سفالگری، بودجه شما هم عامل تعیین‌کننده است. اما جدا از انواع مختلف چرخ‌ها که در محدوده قیمتی وسیعی قرار می‌گیرند، خرید چرخ‌های کارکرده یا دست دوم هم می‌تواند در هزینه‌ها به شما کمک کند؛ با وجود مکانیسم نه‌چندان پیچیده چرخ‌های مخصوص سفالگری، مشکلات خیلی در آن رایج نیست. با این‌حال در خرید چرخ‌های برقی کارکرده، به سالم بودن بخش‌های الکتریکی دستگاه دقت کنید و اگر دستگاه برقی نو می‌خرید، گزینه‌های ضمانت‌دار را انتخاب کنید. با نگاهی به فروشگاه‌های آنلاین، به‌راحتی می‌توانید کالاهای مختلف و هزینه‌ها را بررسی و مقایسه کنید.
پارسینه
موسسه پارسینه بیش از ۲۰ سال در آموزش سفالگری فعال بوده و حدود ۱۰ است که به تولید چرخ‌های مخصوص سفال مشغول است. آموزشگاه پارسینه در در تهران، خیابان بنی‌هاشم تهران، خیابان خسروآبادی واقع شده و انواع چرخ‌های بزرگ برقی، خانگی و مینیاتوری را برای فروش در دسترس دارد. محصولات پارسینه به‌صورت آنلاین از پیج اینستاگرامی و بعضی سایت‌های فروشگاهی، قابل تهیه است.
تصویرگران پویااندیش
آموزشگاه تصویگران پویااندیش، واقع در تهران، پاسداران، ابتدای گلستان سوم، علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، انواع ابزار و چرخ سفالگری را برای فروش در دست علاقه‌مندان می‌گذارد.
گروه صنعتی پیریائی
گروه صنعتی پیریائی، از تولیدکنندگان داخلی فعال ابزار سفالگری است و برای استفاده‌های خانگی و کارگاهی، دستگاه‌های باکیفیت و دارای ضمانت، می‌سازد. برای آَشنایی با محصولات گروه، به پیج اینستاگرامی Piriaee.ir سر بزنید.
چند نکته برای خرید چرخ مخصوص سفالگری
برای خرید بهترین چرخ سفالگری در سطوح مختلف، چند نکته را در نظر بگیرید. به‌علاوه سعی کنید گل‌های سفالی که جذب بالاتری برای رطوبت دارند مثل رس، را به‌کار بگیرید.
- سرچرخ دستگاه، به هیچ عنوان نباید دچار لرزش باشد.
- در خرید محصولات برقی، خدمات پس از فروش را در نظر بگیرید.
- در چرخ سفالگری برقی، دور تند دستگاه به کمتر از ۱۰۰ دور در دقیقه نرسد.
- امکان تمیز کردن دستگاه با جداسازی بخش‌های مختلف، فراهم باشد و سایر بخش‌های غیرقابل دسترسی، در برابر نفوذ آب، مقاوم باشند.
- صفحه دستگاه، از آلیاژهایی مثل آلومینیوم، برنز و … ساخته شده و خط‌کشی داشته باشد.
- دستگاه‌های برقی، امکان مرکزیت بخشیدن به گل در وزن‌های بالا را داشته باشد.
1 دیدگاه
سلام چرخ سفالگری پارسینه فوق العاده است در کارگاهمون داریم هم از نظر کارایی و هم کیفیت
و هم قیمت