کاخ نیاوران یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین جاهای دیدنی تهران است که در شمال این شهر و منطقه شمیرانات واقع شده است. منطقه‌ای سرسبز با باغ‌ها و ویلاهای قدیمی، هوای خنک و مطبوعْ که فضای آرام آن با آنچه از تهران امروز می‌بینیم، در تضاد است. این مجموعه که زمانی محل اقامت آخرین خاندان شاهنشاهی ایران، محمدرضا پهلوی بوده، قبل از او میزبانی شاهان قاجار را یدک می‌کشیده است. اولین بار فتحعلی شاه قاجار به‌جای نی‌زارهای واقع در این محل، باغ ییلاقی خود را بنا کرد و «نی‌آوران» که بعدها به نیاوران معروف شد را او خلق کرد. احتمالاً در آن زمان فتحعلی شاه هرگز فکر نمی‌کرد که چندین نسل از پادشاهان در این بنا زندگی کنند و درنهایت تبدیل به یک موزه بزرگ شود.
کاخ نیاوران که در شمال شرقی مجموعه باغ نیاوران قرارگرفته است را باید آخرین پازل زندگی شاهان ایران بدانیم. با ما همراه باشید تا سفری به این مجموعه تاریخی که معماری بسیار مدرنی دارد بیندازیم. اکتیک در این مقاله قصد دارد به شما بگوید که کاخ نیاوران چه امکاناتی دارد، کجا قرارگرفته است و چه زمان‌هایی می‌توانید از آن بازدید کنید.
آنچه می‌خوانید
تاریخچه کاخ نیاوران
کاخ نیاوران اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین کاخ در محوطه مجموعه نیاوران محسوب می‌شود. سال ۱۳۳۷، محمدرضا پهلوی، دستور داد که بنای سابق باقی‌مانده از دوران فتحعلی شاه قاجار را برچیده و به‌جای آن این کاخ جدید ساخته شود. این پروژه که ساخت آن ۸ سال طول کشید، در ابتدا به‌عنوان مکانی برای پذیرایی از مهمانان سلطنتی ساخته و به‌زودی به اقامتگاه اصلی خانواده پهلوی تبدیل شد. این بنا که نام باغ نیاوران را یدک می‌کشد، حدود ۹۰۰۰ مترمربع مساحت دارد و دو طبقه اصلی و یک نیم‌طبقه در وسط آن‌ها ساخته شده است.
محسن فروغی این بنا را با الهام از معماری ایرانی و تلفیقی از سبک‌های هنری قبل و بعد از اسلام طراحی کرده است. کاخ نیاوران در سال ۱۳۵۷ توسط نیروهای انقلابی فتح و در سال ۱۳۶۰ مدیریت آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده می‌شود. امروزه مجموعه نیاوران از باغ نیاوران، کاخ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، موزه حوض‌خانه، کاخ احمدشاهی، موزه جهان‌نما، کتابخانه خصوصی، موزه خودروهای شخصی و باغ کتیبه‌ها تشکیل شده است. در کاخ نیاوران شما می‌توانید اموال پادشاهان پیشین ایران ازجمله مبلمان زیبا، آینه‌کاری، فرش‌های دستباف ارزشمند، ظروف تزئینی گرانبها، نقاشی‌های نفیس نقاشان مشهور ایرانی و خارجی و کاشی‌کاری‌های زیبا را مشاهده کنید.
در کاخ نیاوران چه می‌بینید؟
معماری این کاخ شما را به یاد هنر و معماری ایران می‌اندازد. کاخ نیاوران را می‌توان تلفیقی زیبا از معماری اسلامی و پیش از اسلام دانست. شکل مستطیل شکل بنا، لمس مدرن معماری باستانی ایرانی است و گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های زیبای آن نشانی از هنر اسلامی دارد. طبقه اول کاخ که محل پذیرایی و اسکان مهمانان سلطنتی بوده است، از یک سالن بزرگ تشکیل شده که مبلمان نفیسی هم در دل آن جای گرفته است. طراحی این مبلمان‌ها توسط یک تیم طراحی فرانسوی انجام شده است و دیدنشان لذت بصری را به شما هدیه می‌دهد. دیوارهای مرتفع و آینه‌‌کاری‌شده هم با تابلوهای نفیس نقاشی تزئین شده‌اند. با ورود به سالن، اشیا متعددی توجه شما را جلب می‌کند؛ برای مثال ظروف نقره‌ای و کریستالی که هدیه اروپایی‌ها به شاه ایران بوده‌اند.
فرش مشاهیر در کاخ نیاوران
یکی از زیباترین آثار هنری‌ای که در کاخ نیاوران با آن مواجه می‌شوید، فرش مشاهیر است. این فرش که ۱۸ متر طول دارد، نشان‌دهنده تصویر ۱۰۹ نفر از پادشاهان ایران، ۵۶ نفر از مشاهیر جهان و ۱۶ تصویر از بناهای معروف دوره هخامنشی و ساسانی است. طراح این فرش نفیس، استاد حسن شاهرخ‌شاهی است، که توسط استاد معروف فرش‌بافی یعنی علی کرمانی، در شهرستان راور کرمان، بافته شده است.
سالن خصوصی سینما
سالن خصوصی سینما در داخل کاخ نیاوران یکی از جالب‌ترین قسمت‌های این کاخ محسوب می‌شود. این سالن با ۴۰۰ مترمربع مساحت، در قسمت شرقی کاخ قرار گرفته است. سالن سینما شامل سالن اصلی، اتاق آپارات، رختکن و فضای مجزا برای مدیریت جلوه‌های نوری و صوتی است. یکی از نکات قابل‌توجه در دکوراسیون این اتاق، لوسترهایی است که از میله‌های آلومینیومی ساخته شده‌اند و پرده‌های آلومینیومی که در حین جابجایی صدای دل‌نشینی از خود تولید می‌کنند. همچنین مبلمان این اتاق بسیار چشمگیر است که در فرانسه و توسط شرکت کنول ساخته شده است.
تالار آبی
این تالار خاص کاخ نیاوران به‌دلیل دیوارها و پرده‌های آبی‌رنگ و فواره‌ای که درست روبروی آن قرار دارد، تالار آبی نامیده می‌شود. تالار آبی که به‌خاطر سقف بلند، لوسترهای کریستالی و هنر گچ‌بری روی دیوارهایش شناخته شده است، محلی برای پذیرایی از مهمانان سلطنتی بود. شاید جالب باشد که بدانید، جشن سال نو میلادی که به‌افتخار جیمی کارتر، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۱۳۵۶ برگزار شد در این تالار بوده است.
طبقه دوم کاخ نیاوران
در طبقه دوم و آخر که محل سکونت خاندان سلطنتی پهلوی بوده است، می‌توانید نشان‌هایی از دوران کودکی فرزندان محمدرضا را ببینید. همچنین چندین اثر هنری ارزشمند در این طبقه وجود دارد که دیدنشان خالی از لطف نخواهد بود. در این طبقه می‌توانید فرشی متعلق به کارگاه سیرفیان اصفهان، پرتره فرح پهلوی که توسط کریم روحانی کارشده است و همچنین تابلوی «ساحل آبی» اثر مارک شاگال را ببینید.
اتاق‌های شخصی محمدرضا شاه و فرح پهلوی
اتاق استراحت محمدرضا شاه پهلوی در دومین طبقه کاخ نیاوران قرار دارد که دیوارهایش از تابلوهای نقاشی گرانبها و زیبا پر شده‌اند. یکی از مهم‌ترین تابلوهایی که در این اتاق می‌بینید، «پرتره دو زن» اثر ژان مارک ناتیه است که به‌مناسبت تاج‌گذاری محمدرضا شاه پهلوی توسط محسن فروغی به او هدیه داده شده است. در این طبقه می‌توانید از اتاق فرح پهلوی هم دیدن کنید. برخی از لباس‌های معروف او که در مناسبت‌های خاص می‌پوشیدشان هنوز در کاخ نیاوران نگهداری می‌شود. اتاق دیگر موجود در این طبقه، اتاق‌خواب سلطنتی است. در طراحی داخلی این اتاق از دو رنگ طلایی و سفید استفاده شده است، رنگ‌هایی که به این اتاق فضایی از سلطنت، رفاه و آرامش داده‌اند و نشان از توجه به ریز‌جزئیات در کلیه معماری کاخ نیاوران دارد.
یکی دیگر از امکانات کاخ نیاوران، که نشان از مدرن‌بودن معماری آن دارد، سقف بازشونده آن است. سقف این بنا طوری طراحی شده است که باز می‌شود تا نور و هوای تازه وارد آن شود. اما این سقف به‌جز در مناسبت‌های خاص به روی بازدیدکنندگان باز نمی‌شود. درنتیجه برای دیدن قصر زمانی که سقف آن باز شده باشد، به ترکیبی از شانس و برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارید.
کاخ صاحبقرانیه در مجموعه نیاوران
قدیمی‌ترین بنای مجموعه نیاوران، کاخ صاحبقرانیه است که محل سکونت ناصرالدین‌شاه قاجار بوده است. متأسفانه دکوراسیون داخلی این کاخ که در قسمت جنوبی باغ نیاوران واقع شده، در دوره محمدرضا پهلوی دچار تغییرات زیادی شده است. از جاذبه‌های کاخ صاحبقرانیه می‌توان به تالار جهان‌نما، حوض‌خانه و تالار آیینه اشاره کرد. تمامی این تالارها با نقاشی‌های بسیار قدیمی، آثار زیبای خوشنویسی و اشیای گران‌قیمت تزئین شده‌اند.
کوشک احمدشاهی
یکی دیگر از دلایلی که کاخ نیاوران را به یکی از بهترین جاهای تاریخی تهران تبدیل کرده، کوشک احمدشاهی است. بنایی با مساحت ۸۰۰ مترمربع که در دوره قاجار ساخته شده است. این کاخ که در گذشته به‌عنوان اقامتگاه تابستانی احمدشاه قاجار استفاده می‌شد، در دوره پهلوی به‌عنوان دفتر شاهنشاهی محمدرضا شاه پهلوی مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
کتابخانه خصوصی و موزه اتومبیل‌های خانواده سلطنتی
در کاخ نیاوران کتابخانه‌ای خصوصی وجود دارد که در قسمت شمال شرقی آن قرار دارد. این کتابخانه شامل یک ساختمان دو طبقه و یک زیرزمین با ۷۷۰ مترمربع مساحت است. در این کتابخانه بیش از ۲۳۰۰۰ جلد کتاب وجود دارد. یکی از جذاب‌ترین موزه های تهران را می‌توان موزه اتومبیل‌های خانواده سلطنتی دانست که در مجموعه نیاوران قرار دارد. یکی از ویژگی‌هایی که محمدرضا شاه به آن مشهور بوده است علاقه فراوانش به ماشین بود. به‌همین‌دلیل می‌توانید مجموعه‌ای از ماشین‌های شخصی او را در کاخ نیاوران ببینید.
صبحانه در کاخ نیاوران
یکی از هیجان‌انگیزترین برنامه‌ها برای رفتن به فضاهای تفریحی، بیرون‌رفتن برای خوردن صبحانه است. اگر می‌خواهید از همه لحظات روز تعطیل خود استفاده ببرید، وجود یک کافه دنج و جذاب در کاخ نیاوران، آن را به انتخابی هوشمندانه تبدیل کرده است. فضای باز کافه کارزین که در باغ زیبا و خوش آب‌وهوای کاخ نیاوران قرار دارد، یکی از بهترین مکان‌هایی است که در یک روز تعطیل می‌توانید خودتان را به آن برسانید.
کاخ نیاوران کجاست
اگر قصد دارید با ماشین به کاخ نیاوران بروید، باید به شمال شهر تهران و قسمت جنوبی خیابان باهنر (نیاوران) بروید. در ضلع شمال غربی میدان باهنر یک پارکینگ قرار دارد، که تقریباً روبه‌روی کاخ است و می‌توانید ماشین خود را آنجا پارک کنید. همچنین برای رفتن به کاخ نیاوران با وسایل نقلیه عمومی، باید خود را به آخرین ایستگاه خط یک مترو برسانید و از آنجا تاکسی‌های نیاوران را سوار شوید. همچنین برای خرید بلیط کاخ نیاوران علاوه‌بر حضوری، می‌توانید از طریق وب‌سایت این مجموعه اقدام کنید. بازدید از این مجموعه به‌جز روزهای سوگواری، همه‌روزه امکان‌پذیر است. البته با توجه به‌شدت و یا ضعف رواج ویروس کرونا، قبل از رفتن به جاهای دیدنی تهران، از باز بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
بدون دیدگاه، دیدگاه خود را در زیر اضافه کنید!